Dordt vergooien of verGooien?
Met de enigszins merkwaardige titel van deze bijdrage wordt beoogd duidelijk te maken dat de gemeente Dordrecht juridisch-bestuurlijk terecht is gekomen op een tweesprong, waar ze zal moeten kiezen tussen het verkwanselen en koesteren van haar nog waardevolle buitengebied. Het koesteren noemden wij verGooien omdat aldus wordt verwezen naar een streek waar het behoud van waardevolle landschappelijke situaties al decennia maatschappelijk verantwoord en hoogst gewenst wordt geacht.
De huidige situatie beroert thans in toenemende mate delen van de Dordtse samenleving,
waarom ons het zinvol leek die nog eens bondig te analyseren.
Onze stichting Telluris streeft al een lange reeks van jaren naar een maatschappelijk verantwoord landschapsbeleid. Dat is een multidisciplinaire aangelegenheid, omdat daarvoor veelal rekening moet worden gehouden met associaties van allerlei soorten kwaliteiten en belangen. Relevant zijn dan vooral aardkundige, bioecologische, cultuur(pre)historische, gebruiks-, belevings- en gezondheidswaarden. Beoogde nieuwe ontwikkelingen kunnen het behoud ervan immers in de weg staan.
Dat is bepaald ook het geval in het plangebied Dordtse Kil IV. Ons gaf dit aanleiding tot een pittige reactie op het voorontwerp van het gelijknamige bestemmingsplan. Gezien de inhoud van het huidige ontwerp bestemmingsplan werd het behoud van de meeste omgevingskwaliteiten echter niet belangrijk gevonden. En lijkt de gemeente vrijwel alleen geïnteresseerd in het zo snel mogelijk verkopen van zo veel mogelijk bouwgrond en de daarop later volgende stijging van haar belastingopbrengsten van onroerend goed. Ook het voornemen op het al dichtbevolkte Eiland van Dordrecht nog weer 10.000 woningen te bouwen wijst trouwens in die richting.
Als de economie groeit kenmerkt de geschetste benaderingswijze veel gemeenten. Daarbij wordt al gauw gevreesd dat niet voldoende harde plancapaciteit kan worden gegenereerd en gemeenten in de omgeving er meer van kunnen gaan leveren. Een en ander leidde een aantal jaren geleden bijna overal in ons land tot overprogrammering en allerlei ongewenste financiële gevolgen daarvan. Via een zienswijze op het Ontwerp Bestemmingsplan hebben wij daar ook enkele voorbeelden van gegeven.
Volgens de gemeente Dordrecht zou bij realisering van het bedrijvenpark Dordtse Kil IV niet voor overprogrammering behoeven te worden gevreesd en met name de recente groei van de logistieke bedrijvigheid interessante perspectieven bieden. De betekenis en wenselijkheid daarvan worden echter betwijfeld. In een snel veranderende samenleving als de huidige is het trouwens nooit zeker dat bedrijvigheid die in het recente verleden relatief belangrijk was dat ook in de nabije toekomst zal zijn. Bovendien zou een uitbreiding van de logistieke bedrijvigheid de aantrekkelijkheid en gezondheid van het Dordtse leefmilieu schaden.
Een en ander vinden wij ook bedenkelijk omdat het slechts beperkt doorgankelijke, waardevolle Dordtse buitengebied landschappelijk georiënteerd recreatief medegebruik slechts weinig mogelijkheden biedt. Anders dan de gemeente Dordrecht suggereert is de omstreden aanleg van de natte ecologische verbindingszone “Nieuwe Dordtse Biesbosch” bepaald geen passende reactie daarop en genereerde ze zelfs vrees voor allerlei plagen. De gemeente Dordrecht streeft in haar buitengebied dus nog steeds niet naar het behoud en ontstaan van een boeiend en aantrekkelijk vertoefmilieu.
De geschetste ontwikkelingen leiden ons naar de conclusie dat Dordt een gruwelstad dreigt te worden, ingeklemd tussen rivieren en forten natte natuur van een impopulair type. We kijken daarom jaloers naar het Gooi, waar al in het Interbellum met succes werd gestreefd zo’n ontwikkeling te voorkomen. Daarbij zou in de zeventiger jaren zelfs de desastreuze winning van oppervlaktedelfstoffen worden beëindigd. Het is ons gebleken dat de respectvolle omgang met het Gooise landschap nog steeds niet wordt betreurd en zelfs financieel interessante perspectieven bood. Laten we Dordt dus niet vergooien maar verGooien.
Het valt ons verder op dat de Dordtse samenleving geregeld wordt geconfronteerd met plannen bij de voorbereiding waarvan de keuzemogelijkheden al vóór inspraak mogelijk is sterk worden beperkt. Bij zo’n top down benadering is de juridisch-bestuurlijke speelruimte van de samenleving bepaald niet groot. Wat leidt tot onvrede, bestuursrechtelijke procedures en zelfs verhuizingen naar aantrekkelijker blijvende regio’s. Dordrecht blijft dan zelfs geen forenzenstad meer. Laat Dordt dus niet langer slachtofferen door onverschilligheid en onkunde!
